Yn gryno, gêm am adeiladu dinasoedd yw Cities: Skylines mae'n cyd-fynd yn union â'r genre o gemau adeiladu dinasoedd a ddechreuodd ryw ddeng mlynedd ar hugain yn ôl gyda'r SimCity gwreiddiol ym 1993. Mae'r chwaraewr yn ymgymryd â rôl cynllunydd dinas hollalluog sydd â'r dasg o gymryd map gwag, tabula rasa, a'i droi’n anheddiad effeithlon, iach a hapus. ‘Twf’ yw unig amcan gwirioneddol y gêm; rhaid i'r boblogaeth dyfu, mae mwy o breswylwyr yn golygu mwy o refeniw treth, yna gellir gwario refeniw dros ben ar seilwaith i alluogi mwy o ddatblygiad sy'n annog mwy o bobl i breswylio. Mae'r nod syml hwn wedi'i gyfosod gan angenrheidiau mwy cyffredin fel rheoli traffig, systemau dŵr a gridiau pŵer. Os yw chwaraewr yn gosod parthau preswyl i lawr ond yn esgeuluso ymgorffori'r un math o amwynderau yr ydym yn eu disgwyl yn y byd go iawn fel parciau cyhoeddus neu ysgolion, cânt eu cosbi gan y gêm trwy ddinasyddion digidol yn dewis gadael y ddinas a chymryd eu treth gyda nhw. Mae rhan 'Sim' o SimCity yn pwysleisio'r agwedd graidd hon ar y genre, mae'r gêm yn efelychu pwysau ar amgylcheddau trefol mewn ffordd ffug-realistig i gadw chwaraewyr i feddwl am y llu o systemau cydberthynol sy'n ofynnol i gadw cymdeithas fodern gyda'i holl gysuron yn gweithredu. Mae'r mathau hyn o gemau mewn gwirionedd yn gleddyf deufin, maen nhw'n cyflwyno byd trwy lens datblygwyr gemau sy'n cario beichiau eu rhagfarnau a'u rhagdybiaethau eu hunain ynglŷn â sut mae'r byd yn gweithio[1]Mae'n bwysig bod yn ymwybodol o pam a sut mae gêm yn gwobrwyo rhai mathau o ymddygiad gan y gall y gweithredoedd hyn adlewyrchu a chynnal anghydraddoldebau go iawn neu roi sglein ar faterion dadleuol er mwyn chwaraeadwyedd. Dim ond pryder eilaidd yw realaeth bur i Cities: Skylinescael hwyl’ yw’r prif nod, nod llythrennol y gêm. Felly er efallai nad yw'n offeryn cynllunio delfrydol, mae gan Cities: Skylines potensial aruthrol i ymgysylltu pobl yn y modd y mae cynllunwyr yn mynd ati i ddylunio lleoedd a hwyluso math newydd o ddeialog yn y broses honno.
Mae llywodraethau lleol wedi defnyddio'r gêm yn llwyddiannus fel offeryn i ysbrydoli pobl i gymryd rhan yn y broses gynllunio. Rhoddodd dinas Hämeenlinna yn y Ffindir gyfle i'w dinasyddion gynnig dyluniadau ar gyfer rhan o'r ddinas gan ddefnyddio Cities: Skylines a map pwrpasol yn y gêm o'r ddinas a grëwyd mewn partneriaeth â Colossal Order, y datblygwr y tu ôl i'r gêm. Gan anwybyddu’r wobr gyntaf Ffinnaidd iawn o docynnau i gyngerdd Iron Maiden (ar hyn o bryd mae'r Ffindir yn mwynhau'r statws o gael mwy na (53 o fandiau metel trwm am bob 100,000 o drigoliony cymhelliant oedd i bobl ymgysylltu'n uniongyrchol â dylunio eu hardal mewn ffordd newydd, gan ddefnyddio’r un briff adnoddau a dylunio â chynllunwyr y ddinas. Siaradodd Mariina Hallikainen, Prif Swyddog Gweithredol Colossal Order, am Hämeenlinna ynghyd â phrosiect arall yn Stockholm a'r defnydd o'r gêm mewn cynllunio trefol. Mae'n ymddangos mai'r ysgogiad mwyaf naturiol i'r mwyafrif o chwaraewyr yw creu rhywbeth cyfarwydd y maen nhw'n ei ddeall yn reddfol. I lawer mae hynny'n creu rhywbeth sy'n debyg i'w tref enedigol neu eu prifddinas. Ond wrth wneud hyn, mae chwaraewyr yn aml yn creu fersiwn ddelfrydol o'r lleoedd hyn. Efallai yn lle dibynnu ar rwydwaith bysiau yn unig i gadw dinasyddion i symud, mae chwaraewr yn dymuno adeiladu system metro neu annog defnyddio beiciau trwy lonydd beiciau traws-ddinas, penderfyniad hawdd i'w wneud ym myd symlach y gêm ond proses llawer mwy perygl a drud pan gaiff ei gweithredu gan gynllunwyr yn y byd go iawn.
Fel ymchwilwyr mae gennym ddiddordeb mewn dod o hyd i ffyrdd o feithrin dull optimistaidd o ddylunio trefol yn wyneb heriau amgylcheddol. Ni chrëwyd Cities: Skylines o reidrwydd i wneud hyn, ond mae’n bosibl cyfaddasu neu ‘addasu’ gemau fel Cities: Skylines trwy gynhyrchu sgriptiau wedi’u teilwra sy’n rhyngweithio â chodio sylfaenol y gêm i newid ei ymddygiad neu ei ymddangosiad. Mae gan Cities: Skylines yn benodol gymuned fawr o ‘addaswyr’ sy’n creu ac yn rhyddhau asedau am ddim ar lwyfannau digidol fel Steam. Ar adeg ysgrifennu ym mis Ionawr 2021 roedd 244,166 o addaswyr wedi'u rhestru ar Steam, rhai mor syml ag arwyddion stryd neu rywogaethau o goed nad ydynt ar gael yn y gêm sylfaen tra bod eraill yn ychwanegiadau llawer mwy cymhleth sy'n newid sut mae'r gêm yn efelychu pethau sylfaenol fel traffig ffordd. Gan ddefnyddio un addasiad o'r fath, OverLayer v2mae'n bosibl mewnforio delweddau cydraniad uchel i'r gêm i'w defnyddio fel mapiau sylfaen a all eistedd ar ben y tir 3D efelychiedig. Mae hefyd yn bosibl defnyddio nodwedd Golygydd Map y gêm i greu mapiau realistig gan ddefnyddio data topograffig y byd go iawn. Mae canllaw manwl ar sut i fewnforio topograffi a mapiau'r byd go iawn i'r gêm.
Ond rydyn ni am symud cam y tu hwnt i ddim ond ail-greu'r byd go iawn yn y gêm, yn union fel yn Hämeenlinna mae gennym ddiddordeb mewn dod o hyd i ffyrdd i gael pobl i gymryd rhan mewn cynllunio ar gyfer y dyfodol. Isod mae rhai sgrinluniau o fap wedi’i deilwra o'r Burrow yn Portrane ynghyd â rhywfaint o ddata GIS a grëwyd gan Gyngor Sir Fingal. Y llinellau lliw yw'r polisïau a'r amcanion ardal leol a nodir yng Nghynllun Datblygu Fingal..
Mae'r enghreifftiau hyn yn mynd â'r broses gam ymhellach trwy ddefnyddio data gofodol sy'n gofyn am feddalwedd GIS fel ArcMAP neu QGIS i drosi popeth i fformat y gall y gêm ei ddeall (yn yr achos hwn trosi ffeiliau siâp yn ddelweddau cydraniad uchel). Mae'r holl ddata gofodol sydyn a oedd yn ei hanfod yn byw ar feddalwedd mapio 2D arbenigol bellach mewn byd 3D i unrhyw un weithio gydag ef. Yn yr enghreifftiau uchod, gallai chwaraewyr ddewis rhwng blaenoriaethu lonydd beiciau, llwybrau bysiau a chadw golygfeydd. Mae galluogi pobl i ymgysylltu â newid yn un o brif nodau'r prosiect CCAT. Hyd yn oed os na all gêm fel Cities: Skylines efelychu cymhlethdod ac amrywiaeth ôl-effeithiau niwlog a all ddeillio o ddylunio trefol, mae ganddo'r potensial i roi cyfle i bobl feddwl a gweithio fel cynllunwyr tref go iawn mewn ffordd na allent o'r blaen.
[1] Bereitschaft, Bradley. “Gods of The City? Reflecting on City Building Games As An Early Introduction To Urban Systems”. Journal of Geography, vol 115, no. 2, 2015, pp. 51-60. Informa UK Limited, doi:10.1080/00221341.2015.1070366.
